تشخیص اوتیسم قبل از دو سالگی

اختلال طیف اوتیسم (ASD) یک اصطلاح گسترده است که برای توصیف گروهی از اختلالات رشدی – عصبی استفاده می شود. این اختلالات با مشکلات ارتباطی و تعامل اجتماعی مشخص می شوند.

افراد مبتلا به ASD اغلب علائم یا الگو های رفتاری محدود، تکراری و کلیشه ای را نشان می دهند. اختلال طیف اوتیسم فارغ از نژاد، فرهنگ یا پیشینه اقتصادی در افراد مختلف در سراسر جهان یافت می شود.

آمار اوتیسم در جهان

طبق آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، اوتیسم در پسران بیشتر از دختران اتفاق می افتد، با نسبت 4 مرد به 1 زن.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) در سال 2014 تخمین زده است که تقریباً از هر 59 کودک، 1 مبتلا به ASD شناسایی شده است.

شواهدی وجود دارد که نشان می دهد موارد ASD رو به افزایش است. برخی این افزایش را به عوامل زیست محیطی نسبت می دهند. با این حال، متخصصان درباره ی اینکه آیا افزایش واقعی موارد وجود دارد یا این که فقط تشخیص های بیشتری اتفاق می افتد، با هم بحث و اختلاف نظر دارند.

علائم اوتیسم

علائم اوتیسم به دو دسته مهم تقسیم می شوند:

• دسته اول شامل علائمی هستند که نشان دهنده نقص در برقراری روابط و تعاملات اجتماعی مانند ناهنجاری در تماس چشمی، واکنش نشان ندادن در تعاملات اجتماعی و فقدان تمایل به همسالان.
• دسته دوم شامل رفتارها و علایق تکراری و محدود مانند فعالیتهای حرکتی تکراری و کلیشه ای، اصرار بر “یکنواختی” و داشتن روتین و علاقه شدید و محدود به اشیای خاص می باشد.

اگرچه علائم اختلال طیف اوتیسم (ASD) بین یک تا دو سالگی ظاهر می شود، اما به گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، در واقعیت اختلال طیف اوتیسم در اکثر کودکان بعد از 4 سالگی تشخیص داده می ‌شود. به همین دلیل در این مقاله می خواهیم به تشخیص اوتیسم قبل از دو سالگی بپردازیم.

علائم اوتیسم در کودک دو ساله

مهم ترین نکته ای که در مورد تشخیص اوتیسم قبل از دو سالگی باید مد نظر قرار بگیرد این است که والدین و پزشکان بیشتر از این که به دنبال علائمی باشند که کودک دارد، باید به دنبال توانایی هایی باشند که کودک باید داشته باشد ولی ندارد.

نکته مهم دیگر این است که در بسیاری از موارد، علائم زود هنگام اوتیسم ممکن است به اشتباه تحت عنوان نشانه های ” یک بچه خوب” ترجمه شود و نادیده گرفته شود، زیرا ممکن است کودک بسیار ساکت، مستقل و بی دردسر به نظر بیاید.

علائم هشدار دهنده اوتیسم

در زیر زنگ خطر های  رشدی کودک تا دو سالگی لیست شده اند که باید به آنها توجه داشته باشید. لطفا توجه کنید که داشتن این علائم نمی تواند نشان دهنده اوتیسم باشد، بلکه نشان دهنده این است که باید با روانپزشک یا متخصص اطفال در مورد کودکتان صحبت کنید:

تا 6 ماهگی: نداشتن لبخند یا دیگر حالات چهره گرم و صمیمانه

تا 9 ماهگی: نداشتن ارتباط دو طرفه یا بازتابی با صداها، لبخندها و دیگر حالات چهره

تا 12 ماهگی: عدم واکنش به شنیدن نامش

تا 12 ماهگی: غان و غون نکردن و نداشتن صداهای بچگانه

تا 16 ماهگی: هیچ کلمه ای را نگوید

تا 24 ماهگی: نگفتن هیچ ترکیب دو کلمه ای معنادار به صورت مستقل

در پایان باید این نکته مهم را نیز گوشزد کنم که هر گونه بازگشت (regression) در علائم ارتباطی (معمولا بین 12 تا 24 ماهگی) می تواند یک هشدار دهنده مهم اختلال اوتیسم باشد.

به عنوان مثال کودکی که با کلماتی مثل “مامان”، “بابا”، “آب” و … با دیگران تعامل داشته، ممکن است به کلی استفاده از زبان را متوقف کند، یا کودکی ممکن است بازی ها و حرکات اجتماعی مثل “دالی” یا “بای بای کردن” را متوقف کند.

از این رو هر گونه از دست دادن گفتار، غان و غون کردن و مهارت های اجتماعی باید شدیدا جدی گرفته شود، چرا که هرگونه بازگشت (regression)، به عنوان زنگ خطری برای اوتیسم تلقی می شود.

مرتضی مجاور