در این مقاله آنچه را که باید درباره این اختلال بدانید به سمع و نظر شما عزیزان خواهیم رساند.
اختلال افسردگی پس از زایمان چیست؟
افسردگی بعد از زایمان بیماری قابل درمانی است که حدود 13 درصد از زنان پس از به دنیا آوردن نوزاد به آن مبتلا می شوند.
زمان شروع افسردگی بعد از زایمان
این بیماری می تواند هر زمان پس از تولد نوزاد (از چند هفته تا یکسال پس از زایمان) رخ دهد.
اما معمولا در سه ماهه اول پس از زایمان رخ می دهد.
تشخیص افسردگی پس از زایمان
تشخیص این اختلال کمی دشوار است.
به این دلیل که علائم خلقی و دیگر علایم این بیماری شبیه ملال بعد از زایمان است (ملال بعد از زایمان یک دوره کوتاه اندوه است که تقریبا 70 درصد زنان چس از زایمان آن را تجربه می کنند. این ملال خود به خود بر طرف می شود و نیازی به درمان ندارد اما افسردگی بعد از زایمان حتماً نیاز به درمان دارد).
به همین دلیل در صورت مشاهده علائمی که در ادامه بحث به آن ها پرداخته می شود (در خود یا دیگران) حتماً باید به روانپزشک مراجعه شود.
علائم افسردگی بعد از زایمان
- خلق افسرده
این بسیار طبیعی است که زن ها پس از زایمان و بچه دار شدن هیجان های زیادی را تجربه کنند. تغییرات هورمونی، کمبود خواب و منطبق شدن با یک زندگی همراه با فرزند، همه و همه باعث می شوند که زن ها پس از زایمان دچار تغییرات خلقی و هیجانی شوند.
با این حال، اگر احساس غم، خلق افسرده، احساس گناه یا ناامیدی در دو هفته پس از زایمان همچنان ادامه یابد می تواند نشانه ابتلا به افسردگی پس از زایمان باشد و مراجعه به روانپزشک در این شرایط بهترین تصمیم است.
برخی از زن های مبتلا به این بیماری نزی گزارش داده اند که از وجود نوزادشان هیجان زده نشدند و احساس شادمانی از مادر شدن نداشته اند و علاوه بر این، از چیزها یا کارهایی که قبلا آن ها را شاد می کرد نیز دیگر لذت نمی برده اند. - مشکلات خواب
همه مادران پس از زایمان مشکلاتی در خواب خود دارند.
اما افسردگی بعد از زایمان می تواند مشکلات خواب بلند مدتی را به وجود آورد.
این مشکلات خواب می تواند شامل بی خوابی یا پر خوابی باشد. - تغییرات اشتها
یکی از علائم رایج افسردگی، کاهش یا افزایش اشتهای بیش از حد است.
تغذیه مناسب برای مادران شیرده از اهمیت بالایی برخوردار است و پرستاری از نوزاد انرژی زیادی را می طلبد و مادر را بیش از پیش گرسنه می کند.
اما اگر تغییرات اشتها، کاهش یا افزایش، به صورت آشکاری پس از زایمان رخ دهد بهتر است هر چه زودتر با روانپزشک تماس گرفت. - اضطراب
همه زنان اضطراب را به عنوان یک علامت افسردگی بعد از زایمان تجربه نمی کنند.
اما برخی از مادران پس از زایمان دچار اضطراب می شوند.
برخی از زنان این اضطراب فراگیر را به صورت نگرانی مفرط راجع به سلامتی نوزادشان تجربه می کنند. - تغییرات خلقی
تغییرات خلقی پس از تولد نوزاد طبیعی است؛ بخصوص در دو هفته اول پس از زایمان.
اگر خانمی پس از زایمان در یک لحظه می خندد و در لحظه دیگر گریه می کند تعجبی ندارد. اما اگر این نوسانات خلقی بیش از دو هفته ادامه یابد یا شدید تر شود می تواند علامت افسردگی بعد از زایمان باشد.
چه زمانی باید برای افسردگی بعد از زایمان به روانپزشک مراجعه کرد؟
در صورت وجود علائم زیر (برخی یا همه آن ها) لازم است به بهترین روانپزشک در تهران مراجعه کنید:
- طولانی شدن ملال پس از افسردگی بیش از دو هفته
- وخیم تر شدن علایم در طول زمان
- مشکل در مراقبت از خود یا نوزاد
- وجود فکر آسیب به خود یا به نوزاد (در صورت وجود این افکار لازم است که به سرعت اقدامات درمانی صورت گیرد)
علل افسردگی بعد از زایمان
هنوز کاملاً مشخص نیست که چرا بعضی از زنان به افسردگی بعد از زایمان مبتلا می شوند.
تغییرات هورمون های استروژن و تستسترون و اختلالات خواب از جمله علل احتمالی به حساب می آیند.
یکی دیگر از عوامل احتمالی مطرح در سبب شناسی این بیماری احساس تعارض ناشی از بوجود آمدن نقش جدید مادری و مسئولیت های متعاقب این نقش است.
زنانی که قبلاً سابقه ابتلا به افسردگی را داشته اند، پس از زایمان بیشتر مستعد ابتلا به افسردگی بعد از زایمان هستند.
جنون پس از زایمان
جنون پس از زایمان یک اختلال روانی شدید است که خوشبختانه نادر است و شایع نمی باشد.
این اختلال در زنانی که در تاریخچه خانوادگی آن ها سابقه اختلال دو قطبی یا اسکیزوفرنی وجود دارد بیشتر است.
علائم جنون پس از زایمان
علائم اختلال جنون پس از زایمان عبارتند از:
- تحریک پذیری
- بی قراری
- تغییرات سریع خلقی
- گیجی
- رفتارهای هیجانی و تخریبی
- افکار هذیانی
زنانی که دچار جنون پس از زایمان هستند بیشتر احتمال دارد به خود یا نوزادشان آسیب برسانند. - به همین دلیل این اختلال نیازمند اقدام فوری و به موقع است.
درمان افسردگی بعد از زایمان
بسیاری از زنانی که مبتلا به این اختلال هستند از طریق فرایند مشاوره خانواده بهبود می یابند. روان درمانگر به بیمار گوش فرا می دهد و درباره افکار منفی وی راهکارهای مقابله ای را آموزش می دهد.
نوعی روان درمانی موسوم به رفتاردرمانی شناختی یا CBT با دارودرمانی در این اختلال مقایسه شده است.
نتایج این پژوهش ها نشان می دهد که یک دوره کوتاه CBT در بر طرف ساختن علائم بیماری می تواند بهتر از داروهای ضدافسردگی عمل کند.
تهیه و تنظیم: علی بذرافشان (کارشناس ارشد روان شناسی بالینی)
0 دیدگاه