02122716935 - 02122716955 info@drdaneshmand.com
خانه » مجله روانپزشکی » اختلالات خواب
مدت زمان مطالعه ۱۴ دقیقه

اختلالات خواب

امروزه افراد با انواع مختلفی از اختلالات خواب دست به گریبان هستند.این اختلالات شامل چندین اختلال با علائم متفاوت می باشند اما به زبان ساده می توان گفت که بر اساس دو ویژگی کلی طبقه بندی می شوند.

  • اول) این که شما در طول شبانه روز چه میزان می خوابید.
  • دوم) این که کیفیت خواب شما چگونه است.

اولین سوالی که می تواند ابتلا به اختلالات خواب را مشخص کند این است که آیا صبح که از خواب بیدار می شوید احساس خستگی می کنید یا خوابتان آنقدر با کیفیت بوده است که احساس رضایت از آن دارید؟اختلالات خواب علل گوناگونی دارند که بازه این عوامل آنقدر گسترده است که می تواند از عادات بد خوابیدن بتا مشکلات جسمی و طبی که چرخه خواب را در بر بگیرد.

اختلال خواب شرایطی است که مانع خواب راحت شما می شود و می تواند باعث خواب آلودگی در طول روز و مشکلات عملکردی شود.
علائم احتمالی اختلال خواب عبارتند از: مشکل مداوم در خوابیدن، تنفس نامنظم یا حرکت در هنگام خواب و احساس خواب آلودگی در طول روز. استرس و اضطراب ممکن است باعث مشکلات خواب شود یا مشکلات موجود را بدتر کند و داشتن اختلال اضطرابی مشکل را تشدید می کند. اختلالات خواب با الگوهای غیرطبیعی خواب مشخص می شود که عملکرد فیزیکی، روحی و احساسی را مختل می کند. استرس یا اضطراب، مانند سایر مشکلات دیگر، می تواند موجب اختلال در خواب شود.

بی خوابی یک اصطلاح بالینی برای افرادی است که در به خواب رفتن مشکل دارند، در بیدار ماندن مشکل دارند، صبح زود بیدار می شوند یا با احساس شادابی بیدار نمی شوند.

در ادامه ی بحث به بررسی انواع اختلالات خواب، علل آن، مشکلات ناشی از ابتلا به اختلالات خواب، چرخه ی خواب و بیداری، تشخیص و درمان این اختلالات به طور مختصر خواهیم پرداخت.

خطرات اختلال خواب

کمبود خواب می تواند بر روی هر بخش از زندگی اثرات سوء داشته باشد.

از آن جمله می توان به تصادفات رانندگی، مشکلات ارتباطی بین فردی، مشکلات شغلی، صدمات ناشی از کمبود خواب در محیط های کاری، مشکلات حافظه، اختلالات خلقی و … اشاره کرد.

علاوه بر این ها مطالعات اخیر نشان می دهند که کم خوابی خطر ابتلا به بیماری های قلبی، چاقی و دیابت را نیز افزایش می دهد.

علائم اختلال خواب

اختلالات خواب چندین نوع مختلف دارند و بدیهی است که هر یک دارای علائم اختصاصی خود هستند.

پس می توان گفت که علائم اختلال خواب بستگی به نوع آن دارد.

با این حال، عمده ترین علائم عبارتند از:

  • احساس خواب آلودگی شدید در طول روز
  • مشکل در به خواب رفتن و ادامه خواب
  • خر و پف کردن
  • آپنه خواب (حالتی که در آن فرد برای مدت کوتاهی تنفسش قطع می شود و دوباره به حال عادی بر می گردد)
  • احساس نا آرامی در پاها و بی قراری در آن ها هنگام خوابیدن یا در طول خواب (سندرم پاهای بی قرار)

چرخه خواب

از نظر فیزیولوژیکیک دو نوع خواب وجود دارد:

  • خواب با حرکات سریع چشم (REM)
  • خواب بدون حرکات سریع چشم (NREM)

رویا ها اغلب در خواب REM رخ می دهد.

خواب  REM، حدود 25 درصد از کل خواب را تشکیل می دهد که هرچه خواب به انتهای خود یعنی هنگام سحر نزدیک می شود این مقدار بیشتر می شود.

استراحت ناشی از خواب، در خواب NREM رخ می دهد.

این خواب شامل 4 مرحله می باشد که مراحل 3 و 4 آن عمیق ترین بخش خواب است.

اختلالات خواب در چرخه خواب و بیداری اخلال ایجاد می کنند و باعث می شوند فرد دچار مشکلاتی شود.

خواب مورد نیاز بدن

نیاز به خواب از فردی به فرد دیگر متفاوت است اما الگوی رایج آن عبارت است از:

  • نوزادان: 16 ساعت خواب شبانه
  • نوجوانان: 9 ساعت خواب شبانه
  • بزرگسالان: 7 الی 8 ساعت خواب شبانه

با این حال بسیاری از بزرگسالان هستند که با 5 ساعت خواب شبانه کارایی به اندازه 8 ساعت خواب را دارند.

بی خوابی  Insomnia

همه ما تجربه بی خوابی را داشته ایم.

بی خوابی وقتی که گاه به گاه رخ دهد غیر طبیعی نیست اما اگر شما هر شب (اکثر شب ها) در خوابیدن و به خواب رفتن مشکل دارید، دچار بی خوابی هستید.

(البته باز هم یادآوری می کنم که تشخیص تمامی اختلالات روان پزشکی بر عهده روانپزشک و روانشناس می باشد پس از هر گونه تشخیص گذاری بر اساس خوانده ها و نوشته ها باید پرهیز کرد).

بی خوابی شایع ترین اختلال خواب در بین اختلالات خواب است؛

به طوری که تقریباً یک سوم جمعیت عمومی در طول عمر یک بار به این اختلال مبتلا می شوند.

در برخی از افراد بی خوابی با عادت های قبل از خوابیدن (که به آن بهداشت خواب می گویند) ارتباط دارد. آیا قبل از خواب قهوه، چای یا نوشیدنی های انرژی زا مصرف می کنید؟ آیا قبل از خواب سیگار، مواد مخدر یا محرک یا غذای سنگین مصرف می کنید؟ آیا برای خواب ساعت مشخصی ندارید و هر شب در ساعات متفاوتی به رختخواب می روید یا با تلفن همراه و تبلت خود در رختخواب مشغول می شوید؟ این ها نمونه هایی از کارهایی است که بهداشت خواب شما را به شدت کاهش می دهد و در ابتلا به بی خوابی بسیار دخیل هستند.

از علل دیگر بی خوابی می توان به برخی از اختلالات روانی مثل افسردگی، اضطراب و اختلال استرس پس از سانحه اشاره کرد.

متاسفانه برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان اختلالات روانی خود باعث بی خوابی می شوند.

اگر از این دارو ها مصرف می کنید و گمان می کنید که بی خوابی شما ناشی از اثرات جانبی این دارو ها می باشد، باید به روانپزشک یا پزشک معالج خود مراجعه کنید و این موضوع را با وی مطرح کنید.

وقفه تنفسی در خواب یا آپنه Apnea

آپنه خواب به این معنی است که فرد هنگام خواب برای ثانیه هایی جریان تنفسش قطع و دوباره شروع می شود.

این اتفاق باعث می شود که فرد از مرحله عمیق خواب به مراحل کم عمق تر وارد شود و همین امر می تواند باعث شود در طول روز بسیار خواب آلود باشد بدون اینکه حتی دلیل آن را بداند.

اگر شما هم در طول روز با آن که به نظرتان شب قبل خوب خوابیده اید احساس کمبود خواب دارید،
بهتر است از همسر یا افرادی که در کنار آن ها می خوابید بپرسید که آیا در طول شب دچار این وقفه های تنفسی می شوید و آیا زیاد خر و پف می کنید یا خیر.

آپنه خواب در مردان چاق و یا بالای 65 سال شایعتر از دیگران است.



بیخوابی

بی خوابی یک اختلال شایع خواب است. با بی خوابی، ممکن است در به خواب رفتن، خواب ماندن یا داشتن خوابی با کیفیت خوب مشکل داشته باشید. این اتفاق می افتد حتی اگر شما زمان و محیط مناسب برای خواب خوب را دارید. بی خوابی با فعالیت های روزانه شما تداخل دارد و ممکن است باعث شود در طول روز احساس ناراحتی یا خواب آلودگی کنید. بی خوابی کوتاه مدت ممکن است ناشی از استرس یا تغییر در برنامه یا محیط شما باشد. می تواند چند روز یا چند هفته طول بکشد. بی خوابی مزمن (طولانی مدت) سه شب یا بیشتر در هفته رخ می دهد، بیش از سه ماه طول می کشد و نمی تواند به طور کامل با مشکل سلامتی دیگر یا دارو توضیح داده شود.

برای تشخیص بی خوابی، روانپزشک اختلال خواب ممکن است عادات خواب شما را بپرسد و از شما می خواهد که دفترچه خاطرات خواب داشته باشید. پزشک ممکن است عادات شیوه زندگی سالم مانند برنامه منظم خواب، درمان رفتاری شناختی برای بی خوابی و داروهایی را برای کمک به شما در مدیریت بی خوابی توصیه کند.

بی خوابی می تواند بر حافظه و تمرکز شما تأثیر بگذارد. بی خوابی مزمن خطر ابتلا به فشار خون بالا، بیماری عروق کرونر قلب، دیابت و سرطان را افزایش می دهد.

بی خوابی کوتاه مدت (حاد) اغلب ناشی از شرایط خاصی مانند بحران در محل کار یا خانه است. اگر زندگی شما تحت تأثیر قرار گرفته است، در مورد شناسایی علت بی خوابی و نحوه درمان آن با پزشک خود مشورت کنید. استفاده از قرص های خواب آور بسیار کوتاه مدت است و باید به طور منظم توسط پزشک بررسی شود زیرا می تواند اعتیادآور باشد. اگر بی خوابی طولانی مدت (مزمن) دارید ، پزشکان به طور کلی توصیه می کنند از داشتن عادات خوب خواب اطمینان حاصل کنید. آنها همچنین ممکن است درمان های غیر دارویی مانند درمان رفتاری شناختی را توصیه کنند که به شما کمک می کند افکار و رفتارهای غیر مفید را تغییر دهید.

خروپف

خروپف یک اختلال بسیار شایع است. این اختلال می تواند ناشی از اضافه وزن، نوشیدن الکل و سیگار کشیدن باشد. برخی از آلرژی ها همچنین می توانند باعث خروپف شوند. در هر صورت، اگر خروپف باعث ایجاد مشکل در خانه شما می شود، به روانپزشک اختلال خواب مراجعه کنید.

شما می توانید خروپف را با استفاده از محافظ مخصوص دهان که راه هوایی شما را باز می کند، با لیزر در سقف دهان یا گلو، یا با درمان آلرژی یا رفع انسداد بینی درمان کنید. خروپف را می توان با برداشتن لوزه ها در کودکان بهبود بخشید. گاهی اوقات، درمان هایی که شما را تشویق می کند به پهلو بخوابید می تواند مفید باشد.

آپنه خواب

آپنه خواب زمانی رخ می دهد که تنفس شما متوقف شده و در طول خواب بارها شروع می شود. علت آن مسدود شدن موقتی اما مکرر راه هوایی در پشت دهان است. علائم شایع عبارتند از خروپف شدید، بیدار شدن از تنفس سخت و تلاش برای بیدار ماندن در طول روز. آپنه خواب با طیف وسیعی از مشکلات سلامتی از جمله فشار خون بالا، بیماری قلبی، دیابت و سکته مغزی مرتبط است. در بسیاری از افراد، می توان آن را با استفاده از دستگاه خوراکی (مانند محافظ دهان) درمان کرد که به باز نگه داشتن راه های هوایی در هنگام خواب کمک می کند. سایر افراد به فشار مداوم مثبت راه هوایی بینی (CPAP) نیاز دارند که هوا را تحت فشار ملایم پمپ می کند تا به باز ماندن مجاری تنفسی کمک کند.

حمله خواب  Narcolepsy

آیا پس از سپری کردن یک خواب شبانه خوب، باز هم در طول روز چرت می زنید و بیدار ماندن برایتان سخت است؟

افرادی که مبتلا به نارکولپسی یا حمله خواب هستند نمی توانند خواب خود را در طول روز کنترل کنند و ناگهان به خواب می روند.

برخی دیگر از علائم این اختلال عبارتند از:

از بین رفتن کنترل عضلات همراه با هیجانات قوی

توهم های شبیه به رویا هنگام به خواب رفتن یا بیدار شدن از خواب

رویا دیدن حتی هنگامی که فرد قصد خواب ندارد و فقط لم داده است

افراد مبتلا به حمله خواب وقتی بیدار می شوند نیز اغلب احساس می کنند که هنوز نمی توانند عضلاتشان را حرکت دهند.
دلیل حملات خواب، ورود ناگهانی فرد به مرحله خواب REM است.

خواب گردی Sleep Walking

آیا برایتان پیش آمده که بدون این که بدانید، هنگام خواب از جایتان برخیزید و راه بروید؟

آیا تا به حال اطرافیانتان به شما گفته اند که دیشب از خواب بیدار شدید و راه رفتید و کارهای عجیب و غریبی انجام دادید ولی شما چیزی را به یاد نداشته باشید؟

خواب گردی هنگامی رخ می دهد که خواب از مرحله 4 وارد مرحله سه می شود.

خواب گردی بیشتر در سنین 4 تا 8 سالگی رخ می دهد.

با این حال این اتفاق می تواند برای همه افراد با هر سن و جنسیتی اتفاق بیافتد.

سایر اختلالات خواب

سایر اختلالات شایع خواب عبارتند از آپنه خواب (خروپف شدید ناشی از انسداد راه هوایی)، راه رفتن در خواب و نارکولپسی (به خواب رفتن خود به خود). سندرم پای بی قرار و دندان قروچه (دندان قروچه هنگام خواب) شرایطی هستند که ممکن است به اختلالات خواب نیز کمک کنند.

خطرات-ناشی-از-اختلال-در-خواب-

درمان اختلالات خواب
برای درمان آپنه خواب می توان از دستگاهی به نام CPAP یا Continuous Positive Air Pressure  استفاده کرد.
این دستگاه، مجاری تنفسی را باز نگه میدارد و باعث می شود وقفه تنفسی رخ ندهد.
حملات خواب و سندرم پاهای بی قرار از طریق تغییر سبک زندگی و بهبود آن و یا دارو درمانی قابل درمان است
(و مثل همیشه تاکید می شود که دارو درمانی فقط تحت نظر روانپرشک انجام بپذیرد و از مصرف هرگونه دارو به صورت خودسرانه جداً خودداری کنید).
بی خوابی یا Insomnia نیز از طریق دارودرمانی یا رعایت بهداشت خواب قابل درمان است.
برای یادگیری و تمرین بهداشت خواب از روانشناس یا روانپزشک کمک بگیرید.
از جمله درمان های غیر دارویی اختلالات خواب می توان به این موارد اشاره کرد:
درمان های شناختی – رفتاری
تمرینات ذهن آگاهی
تمرینات یوگا
بیوفیدبک
تن آرامی



اختلال اضطراب یا اختلال خواب: کدام مورد ابتدا ظاهر می شود؟پ

اضطراب باعث مشکلات خواب می شود و تحقیقات جدید نشان می دهد کم خوابی می تواند باعث اختلال اضطرابی شود. تحقیقات همچنین نشان می دهد که نوعی اختلال خواب تقریباً در همه اختلالات روانی وجود دارد. مطالعات همچنین نشان می دهد که افراد مبتلا به بی خوابی مزمن در معرض خطر بالای ایجاد اختلال اضطرابی هستند.

خطرات ناشی از اختلال در خواب

خطرات خواب ناکافی فراتر از خستگی است. بی خوابی می تواند منجر به عملکرد ضعیف در محل کار یا مدرسه، افزایش خطر آسیب و مشکلات سلامتی شود. افراد مبتلا به اختلالات خواب علاوه بر اضطراب و اختلالات خلقی، در معرض بیماری های قلبی، نارسایی قلبی، ضربان قلب نامنظم، حمله قلبی، فشار خون بالا، سکته مغزی ، دیابت و چاقی هستند.

برای داشتن خوابی راحت اقدامات زیر را انجام دهید

یک برنامه منظم و آرامش بخش برای خواب بچینید

قبل از خواب از محرک هایی مانند قهوه ، شکلات و نیکوتین اجتناب کنید و هرگز تلویزیون نبینید، از رایانه استفاده نکنید یا قبوض را قبل از خواب پرداخت نکنید. به جای آن کتاب بخوانید، به موسیقی ملایم گوش دهید یا مدیتیشن کنید. اطمینان حاصل کنید که اتاق خواب شما خنک، تاریک و آرام باشد. مطمئن شوید که تشک و بالش شما راحت است.

ورزش کنید

ورزش منظم برای سلامت جسمی و روحی شما مفید است. این راه خروجی را برای ناامیدی ها فراهم می کند و اندورفین های تقویت کننده روحیه را آزاد می کند. یوگا می تواند به طور خاص در کاهش اضطراب و استرس مثر باشد. ورزش منظم به شما کمک می کند بهتر بخوابید، اما تمرینات خود را به صبح و بعد از ظهر محدود کنید.

از نگاه کردن به ساعت خودداری کنید.

این می تواند شما را در نیمه شب مضطرب کند. ساعت را از خود دور کنید. در صورت بروز مشکل در خوابیدن با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است به نسخه یا داروی گیاهی خواب نیاز داشته باشید.

از اتاق خواب خود به عنوان اتاق کار استفاده نکنید

نه برای تماشای تلویزیون یا انجام کار.  فقط زمانی که خسته هستید به رختخواب بروید. اگر ظرف 15 دقیقه به خواب نرفتید، به اتاق دیگری بروید و کاری آرامش بخش انجام دهید.

لیست کارهای خود را در اولویت قرار دهید

وقت و انرژی خود را صرف کارهایی کنید که واقعاً مهم هستند و پروژه های بزرگ را به کارهای کوچکتر و با مدیریت آسان تر تقسیم کنید. تا می توانید تفویض اختیار کنید.

داشتن یک خواب راحت تر بسیار مهم است

داشتن یک خواب راحت را در اولویت قرار دهید. برای یک شب کامل خواب و بی وقفه، هفت تا نه ساعت خواب شبانه داشته باشید.

مدیتیشن کنید.

به آرامی و عمیق نفس بکشید و بیرون دهید و محیطی آرام مانند ساحل متروک یا تپه علفی را تجسم کنید.

به اندازه کافی بخوابید

خوابیدن مغز شما را شارژ می کند و تمرکز، تمرکز و خلق و خوی شما را بهبود می بخشد.

موزیک گوش دهید

موسیقی آرام و آرام بخش می تواند فشار خون شما را کاهش داده و ذهن و بدن شما را آرام کند.

پاسخ به پرسش های شما عزیزان در رابطه با اختلالات خواب

نتیجه گیری

با توجه به توضیحات دقیق ارائه شده درمورد انواع اختلال خواب، اگر شما نیز علائم این اختلالات را در خود مشاهده می کنید، به روانپزشک خوب مراجعه کنید. گزینه های درمانی شامل داروهای خواب و درمان شناختی-رفتاری است که نحوه شناسایی و اصلاح رفتارهایی که مشکلات خواب را تداوم می بخشد را آموزش می دهد. گزینه های درمانی برای یک اختلال اضطرابی نیز شامل درمان شناختی رفتاری و همچنین تکنیک های آرام سازی و دارو است. پزشک شما ممکن است یک یا ترکیبی از این درمان ها را توصیه کند.

در این موارد، راه های مختلفی برای درمان مشکلات خواب وجود دارند. دکتر رضا دانشمند، روانپزشک و روان درمانگر می توانند با انجام بررسی بر روی علت ایجاد مشکلات مربوط به خواب شما،بهترین راه درمان آن را به شما ارائه کنند.

منابع:

https://www.nhlbi.nih.gov/health-topics/insomnia

https://adaa.org/understanding-anxiety/related-illnesses/sleep-disorders

دکتر رضا دانشمند

دکتر رضا دانشمند

دکتر رضا دانشمند، روان پزشک، متخصص اعصاب و روان
روان درمانگر اعتیاد، درمانگر بازتوانی شناختی و نوروتراپیست
رییس بیمارستان روانپزشکی رازی
دبیر کمیته اعتیاد انجمن علمی روان‌پزشکان ایران
عضو مرکز تحقیقات سوء مصرف و وابستگی به مواد دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی

برچسب ها:
مقالات مرتبط

حملات پانیک چیست؟

حمله پانیک یک احساس ناگهانی و شدید ترس و اضطراب است. ممکن است کاملاً ناگهانی اتفاق بیفتد و احساس طاقت‌فرسا یا ترسناک داشته باشید. ممکن است تعدادی از این علائم را همزمان احساس کنید یا واکنش متفاوتی...

چه تفاوتی میان توهم و هذیان وجود دارد؟

چه تفاوتی میان توهم و هذیان وجود دارد؟

هذیان و توهم هر دو از علائم اختلالات سلامت روان هستند که درک فرد از واقعیت را تغییر می دهند. اگرچه این دو واژه مشابه هستند، اما یکسان نیستند. درک تفاوت بین هذیان و توهم می تواند در تشخیص و درمان و...

مفهوم ترس و انواع آن

مفهوم ترس و انواع آن

ترس «احساس ناخوشایند و اغلب ناشی از پیش بینی یا آگاهی از خطر است. ترس کاملاً طبیعی است و به افراد کمک می کند موقعیت ها و تهدیدهای خطرناک را بشناسند و به آنها پاسخ دهند. با این حال، ترس سالم یا ترسی...

بهترین روش درمان افسردگی با نوروتراپی

بهترین روش درمان افسردگی با نوروتراپی

برخی افسردگی را نوعی ناتوانی "نامرئی" می دانند. زیرا هیچکس متوجه شدت آسیب نمی شود چون تمام این آسیب در درون شما اتفاق می افتد. افسردگی یک بیماری بسیار رایج است. به طوریکه طبق آمار (سال2020) بیشتر از...

پرسش و پاسخ تکمیلی

سوالات شما در اسرع وقت پاسخ داده شده و از طریق ایمیل اطلاع رسانی خواهد شد

0 دیدگاه
یک دیدگاه بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *